O GDR Montes e Vales Orientais súmase a XoGal: un escape room ao aire libre para dinamizar o territorio

Catro Grupos de Desenvolvemento Rural – Terra Chá, Montes e Vales Orientais, Terras de Miranda e Seitura 22 – unímonos para lanzar XoGal, unha proposta innovadora de escape room ao aire libre que levará á historia, cultura e xogo a dez concellos de Lugo e A Coruña. O noso GDR participa activamente nesta iniciativa, promovendo a dinamización turística e cultural do territorio.

Un formato lúdico para poñer en valor o territorio

XoGal, deseñado pola empresa galega Skeirrum, dirixida por mulleres do rural, busca transformar as vilas nun xogo interactivo baseado na súa propia historia, tradición e patrimonio. Trátase dunha experiencia gratuíta, aberta a todas as idades e pensada para ser vivida en grupo. Os menores de 12 anos deberán estar acompañados por un adulto.

Dentro do noso ámbito territorial, XoGal chegará a Navia de Suarna e a Pedrafita do Cebreiro, entre outros, ofrecendo á veciñanza e visitantes a oportunidade de descubrir as singularidades do territorio mentras resolven enigmas e retos históricos.

Calendario XoGal

O primeiro escape room inaugúrase en Vilalba o 28 de agosto coa temática dos Andrade. Os seguintes celébranse en diferentes localidades incluíndo Navia de Suarna o 10 de outubro, baixo o lema “A Lenda da Deusa Navia” e o 19 de outubro en Pedrafita con “A luz vermella no monte”.

A participación será gratuíta con previa inscrición nesta ligazón: https://skeirrumtienda.com/xogal/. Os premios irán dende unha experiencia gastronómica ou a posibilidade de participar noutro concello, para os máis rápidos, ou cestas con produtos típicos dos catro GDRs que participan.

Dende o GDR Montes e Vales Orientais participamos neste proxecto coa intención de seguir dinamizando o rural, a cultura participativa e o turismo sostible.

Programa Fogar Vivo: axudas para facilitar o acceso ao alugueiro rural

O Programa Fogar Vivo, impulsado polo Instituto Galego da Vivenda e Solo (IGVS), ofrece unha nova oportunidade para transformar vivendas baleiras en fogares vivos. O obxectivo é claro: mobilizar vivendas actualmente sen uso e poñelas no mercado de alugueiro a un prezo accesible, fomentando o acceso á vivenda e fixando poboación no territorio.

Dito programa ten vantaxes tanto para os futuros inquilinos das vivendas (prezo regulado) como para os propietarios (axudas).

Requisitos das vivendas

Fogar Vivo vai dirixido a aquelas vivendas que estean na Comunidade Autónoma de Galicia, sexan de titularidade privada e non estea suxeitas a ningún réxime de protección pública, reúna as condicións axeitadas de habitabilidade e mantemento no momento de ofrecerse en réxime de aluguer e que non fosen arrendadas nos tres meses anteriores á presentación da solicitude das axudas.

Que axudas se ofrecen?

O programa contempla tres liñas principais de apoio para os propietarios:

  • Axuda para a reparación e adecuación da vivenda cun importe máximo de 11.000€, incluíndo obras de mellora das instalacións, cambio de sanitarios ou mobiliario básico de cociña.
  • Axuda adicional de 2.000€ se a vivenda se aluga a menores de 36 anos, persoas con fillos menores ao cargo ou familias con dependentes con grado de discapacidade recoñecido.
  • Axuda para contratar seguros de ata 3.000€ para cubrir os seguros de impago ou multirrisco do fogar durante 5 anos.

Os propietarios tamén poden aproveitar beneficios fiscais para a adecuación do inmoble e para o aluguer da vivenda.

Para os inquilinos, estas axudas son compatibles coas axudas do aluguer e o prezo máximo do aluguer está limitado ao importe medio do concello ao que se empraza a vivenda. Isto pódese consultar no PDF que vos deixamos ao final desta páxina.

Prazo de solicitude

Hai que presentar a solicitude, preferentemente a través da sede electrónica da Xunta de Galicia. O prazo está aberto dende o 18 de xullo de 2025 e remata o 30 de outubro de 2025. Máis información na web do IGVS.

Programa Fogar Vivo

Inauguración do Parque da Poesía no marco do V Recital Poético Musical “SOS Castelo do Navia”

O pasado sábado, 7 de xuño de 2025, Navia de Suarna viviu unha das súas xornadas culturais máis especiais coa celebración do V Recital Poético Musical “SOS Castelo do Navia”, que nesta edición serviu de escenario para a inauguración do Parque da Poesía: un espazo público que xa garda nas súas chantos a voz de múltiples autores e autoras que medraron ou chegaron a este recuncho do país a través da palabra.

A mañá comezou cun paseo poético pola vila, durante o que se foron intercalando recitados con pequenas explicacións sobre o patrimonio local: o río, a ponte, as rúas empedradas e, sobre todo, o castelo de Navia, símbolo da identidade e da reivindicación cultural do territorio. Toño Núñez, presidente da Asociación Veciñal Irmandade Naviega, explica que lle outorgan o nome “SOS Castelo do Navia” ao recital para axudar a difundir a problemática existente co Castelo do Navia: “Canto máis soe e máis se fale del, mellor”, indica.

Ao rematar este percorrido, inaugurouse oficialmente o Parque da Poesía, unha iniciativa feita realidade grazas ao apoio do GDR Montes e Vales Orientais, que tamén colaborou na organización do encontro artístico que o acompaña. Cada poeta leu un poema diante dos chantos gravados e houbo actuación musical de “Cantareiras A.C Deiquí”. “Os poemas que se recitaron foron só os que aparecen nos chantos”, incidiu Toño.

Despois dun xantar colectivo, a poesía continuou na Casa Quiñones, un espazo enxebre e máxico onde o tradicional se mestura coa innovación, e onde tamén houbo música, presentacións e versos ao abrente.

Na volta a Navia, a xornada pechouse cun recital final coa participación de Mero, Paloma Suances e Tania Capón do grupo musical A Quenlla, así como doutras voces que fixeron desta edición unha das máis numerosas ata o momento.

Presentado ás familias dos usuarios o proxecto piloto de videoasistencia a maiores no corazón da Montaña

Participantes na xornada de portas abertas celebrada na Escola do Maior da Asociación de Carballido de Servizos Sociais (Acarserso) para presentar o proxecto piloto de videoasistencia para maiores de 65 anos aos familiares destes usuarios

A Escola do Maior da Asociación de Carballido de Servizos Sociais (Acarserso), na Fonsagrada, acolleu este mércores 18 de xuño pola mañá unha ‘Xornada de Portas Abertas no Corazón da Montaña’ que serviu para dar a coñecer o servizo de videoasistencia sociosanitaria para maiores de 65 anos, unha iniciativa que impulsan a Federación Galega de Municipios e Provincias (Fegamp) e o Grupo de Desenvolvemento Rural (GDR) Montes e Vales Orientais. A mesma, que está incluída dentro da plataforma Aldeas Vivas, que forma parte do proxecto global Montes e Vales Orientais Territorio Intelixente, xa se iniciou no último trimestre do pasado ano en Ribeira de Piquín e pouco a pouco foise estendendo con grandes resultados ao resto de concellos do territorio que abrangue o GDR.

Nesta iniciativa son un total de 30 os usuarios dos concellos de Becerreá, A Fonsagrada e Ribeira de Piquín que xa recibiron e traballan cun dispositivo electrónico -unha tablet- logo das sesións de formación que recibiron. A eles uníronselle tamén veciños de Navia de Suarna e A Pontenova, concellos nos que a administración local se encarga de xestionar este servizo. A tablet que recibiron dálles compañía grazas ás distintas ferramentas de estimulación cognitiva que trae incorporadas, xa que poden realizar puzles, pasatempos, xogar ou escoitar música, ao tempo que tamén lles axuda a pedir cita no centro de saúde e a estar en contacto co seu médico.

Na xornada desenvolvida na Escola do Maior de Carballido interviñeron en primeiro lugar representantes dos organismos que impulsan esta iniciativa. Deste xeito, tomaron a palabra o presidente da Asociación Montes e Vales Orientais e alcalde da Fonsagrada, Carlos López; a xerente do GDR Montes e Vales Orientais, Fé Álvarez; María Lamelas, que foi a encargada de presentar o proxecto; e Pedro Penelo, presidente de Acarserso, a asociación que exerceu de anfitrioa.

Posteriormente foi a quenda para Jorge Caleya, de Zwit Proyect, a empresa que puxo en marcha a aplicación de videoasistencia da que xa están desfrutando os usuarios e fixo incluso unha proba en directo con tres deles. Tratouse de José Rico, Celia Gómez e Pedro Méndez, que estiveron acompañados tamén polos outros 12 usuarios desta Escola do Maior de Carballido. Estes tres usuarios, coa axuda de Paola C. Avella, técnica do proxecto, e Mari Carmen Carricajo, traballadora social e directora do Fogar de Día de Ribeira de Piquín, amosaron o avance que xa fixeron nestes meses co uso da tablet e as vantaxes que ten para eles dispoñer desta ferramenta. “Queríamos compartir con todos los familiares el trabajo que estamos realizando con estas personas mayores de 65 años y que vean las cosas positivas que les va a aportar esta iniciativa a sus seres queridos. Para ello les hemos entrega un documento a los familiares con los pasos que hemos ido dando. Que hayamos conseguido este número de usuarios en una zona tan alejada es una muy buena noticia”, señala Paola C. Avella, técnica del proyecto.

Pasos dados

O traballo destes meses incluíu unha primeira fase de preparación, na que foron seleccionados os potenciais usuarios e se recolleron datos sobre eles para asignarlles un nivel de coñecemento (básico, medio, avanzado, sénior,…) en función das súas destrezas informáticas. Logo procedeuse á fase de formación, na que os usuarios se familiarizaron coa tablet e as súas ferramentas a través de sesión presenciais, que eran grupais, e virtuais, que xa eran máis individuais. Así mesmo, no documento que recibiron as familias ían unha serie de consellos útiles para acompañar aos seus parentes neste proceso de coñecemento.

A xornada rematou cun xantar e coa intervención de Román Sánchez , xerente de A Carqueixa, que avanzou outra nova iniciativa que van poñer en marcha con estes usuarios e que consiste en desenvolver unha oferta de servizos a través dunha marketplace (plataforma online). “El del marketplace es un proyecto de movilidad sostenible con productos locales. Vamos a poner en marcha una plataforma en la que los usuarios no podrán comprar en línea, pero si tener acceso y comunicación con los proveedores de la zona para que puedan adquirir productos y servicios existentes en el territorio: cuidados, limpieza, maquinaria, comida, entre otros servicios. La idea es que ellos puedan tener acceso a conocer esos productores cercanos y que estos les puedan acercar estos servicios o bienes”, explica Paola C. Avella.

Navia de Suarna acolleu unha xornada na que se analizou a importancia da muller na conservación da transmisión oral e dos elementos asociados á música tradicional

Mulleres participantes na xornada 'As mulleres e a música: transmisión da tradicional oral' que se celebrou en Navia de Suarna o 31 de maio de 2025 promovido pola Rede de Mulleres do Territorio que impulsa o GDR Montes e Vales Orientais e a FEGAMP

Unha trintena de mulleres participaron este pasado sábado 31 de maio en Navia de Suarna nunha exitosa xornada da Rede de Mulleres do Territorio. Aproveitando que o Día das Letras Galegas deste ano 2025 estivo dedicado ás cantareiras e á poesía popular galega, a cita desta ocasión promovida polo Grupo de Desenvolvemento Rural (GDR) Montes e Vales Orientais tivo como fío argumental a importancia das mulleres da montaña como transmisoras da tradición oral da zona e dos elementos culturais asociados á música tradicional. Foi polo tanto un día cargado de música e no que tamén se falou de como a tradición oral vai pasando de xeración e xeración e, deste xeito, axudando á conservación das variedades dialectais presentes no territorio.

Esta xornada de intercambio e convivencia, totalmente gratuíta, levou por título ‘As mulleres e a música: transmisión da tradición oral’ e celebrouse ao longo de distintos puntos de Navia de Suarna, xa que contou cun roteiro, un faladoiro, dous mercadiños e unha actuación musical. Xuntou a mulleres de distintas asociacións culturais do territorio completando un rico e variado programa entre as 9:30 horas, momento no que se lle deu a benvida ás participantes e se presentou a xornada, e as 6 da tarde, cando se pechou a mesma. Pola mañá tiveron tempo para facer un roteiro con Cristina Álvarez ata a Casa Quiñones, ubicada en Barcia. Neste establecemento hostaleiro, que é tamén un coworking e un coliving, foi onde se desenvolveu un interesante faladoiro dunhas tres horas no que se tratou o papel que desempeñaron as mulleres nos saberes tradicionais e na súa transmisión, entre os que se atopa a música. Na xornada quedou claro que a figura feminina foi unha parte fundamental para que esta tradición oral fose transmitida e os elementos culturais asociados á música chegasen ata a xeración actual.

Ás 14:30 horas tivo lugar unha comida de traballo e a sesión vespertina incluíu dous mercadiños, un deles orientado ao intercambio de sementes e o outro ao intercambio de roupa. Cada participante podía levar as sementes, plantiñas ou enxertos que considerase oportuno e o mesmo acontecía co de roupa, no que había un máximo de 10 prendas por persoa. A xornada pechouse coa actuación da Asociación Cultural de Eiquí, nunha interpretación aberta á participación de todas as mulleres que levasen os seus instrumentos para acompañalas.

Con esta nova actividade levada a cabo o pasado sábado en Navia de Suarna, o GDR Montes e Vales Orientais segue fomentando que a rede de mulleres do territorio tecida nos últimos anos sexa cada vez máis forte e conte con máis protagonistas, ao tempo que serve para continuar dinamizando o rural e, a maiores, axuda a poñer en valor a figura da muller en todos os ámbitos da vida.

Realizas algunha actividade no noso territorio? Presenta o teu proxecto e consegue 1.000€

Tierra de Oportunidades

Se tes un negocio ou realizas algún tipo de actividade no territorio do GDR Montes e Vales Orientais, participa en #TierradeOportunidades, unha iniciativa que impulsamos xunto con Caixabank.

Lanzamos unha nova convocatoria para apoiar o talento e o emprendemento local, cun apoio económico de 1.000€ para cada un dos 4 proxectos seleccionados. Ademais desta achega directa, os proxectos recibirán apoio na súa visibilización e divulgación, e poderán optar a participar noutras fases do certame.

Que tipo de proxectos poden participar?

A convocatoria está aberta a:

  • Autónomos/as e sociedades.
  • Persoas con actividade ou residencia nalgún dos seguintes concellos:
    A Pontenova, A Fonsagrada, Meira, Ribeira de Piquín, Pol, Baleira, Negueira de Muñiz, Navia de Suarna, Cervantes, Becerreá, Láncara, Baralla e Pedrafita do Cebreiro.
  • Ter unha facturación menor de 300.000€.
  • Ter un máximo de 10 persoas traballadoras.

Non importa a antigüidade do teu negocio: poden participar proxectos xa en marcha que teñan previsto facer unha nova inversión ou lanzar unha nova liña de negocio, ben ou servizo.

Como participar?

  1. Entra na web oficial do proxecto para consultar toda a información e descargar os modelos de solicitude.
  2. Cubre os documentos necesarios e envía a túa candidatura ao correo electrónico do GDR Montes e Vales Orientais: informacion@montesevalesorientais.gal

Data límite: martes 10 de xuño de 2025 ás 23:59 horas

IMPORTANTE: Non se aceptarán solicitudes fóra de prazo, incompletas ou presentadas por outra vía.

Precisas axuda?

O equipo técnico do GDR está á túa disposición para asesorarte durante todo o proceso. Podes contactar no teléfono:622 540 968

Esta é unha iniciativa impulsada por CaixaBank e o GDR Montes e Vales Orientais co obxectivo de apoiar o emprendemento e contribuír a fixar poboación no rural. Se tes unha idea, un soño ou un proxecto que merece medrar, este é o momento. Participa e dálle un pequeno empuxón!

Baremo de selección de proxectos

GDR 3 Baremo de selección de proxectos

Nas próximas semanas está prevista a publicación da nova convocatoria para solicitar as axudas LEADER que xestionamos dende o GDR Montes e Vales Orientais. Este ano, a convocatoria vén con algúns cambios importantes respecto ás edicións anteriores, por iso, queremos compartir xa convosco o baremo de selección que se empregará para puntuar todas as iniciativas presentadas.

É fundamental coñecer estes criterios para preparar a candidatura da mellor maneira posible e aumentar as opcións de éxito.

O sistema de puntuación varía lixeiramente segundo se trate de proxectos produtivos (aqueles que teñen ánimo de lucro, como negocios ou explotacións) ou proxectos non produtivos (propostas promovidas por entidades sen ánimo de lucro ou administracións para mellorar servizos ou infraestruturas comunitarias). Para os proxectos produtivos, a puntuación máxima é de 100 puntos e para que un proxecto sexa subvencionable ten que obter como mínimo 20 puntos. Para os proxectos non produtivos a puntuación máxima tamén son 100 puntos e para que sexa subvencionable debe acadar como mínimo os 30 puntos.

Podes consultar todos os detalles descargando o baremo completo no seguinte enlace: Accede aquí ao baremo.

Recomendámosche ler atentamente o documento e, ante calquera dúbida, contactar co equipo técnico do GDR, que está á vosa disposición para asesorarvos durante todo o proceso.

Entre todas e todos, seguimos traballando para que novas ideas e proxectos dinamicen o noso territorio e contribúan a un rural máis vivo e sostible.

Os Ancares, un lugar para crear e que serve de inspiración para artistas de distintas disciplinas

Unha das pinturas realizadas no primeiro Encontro Sos Castelo de Navia, celebrado o 28 de setembro de 2024 en Navia de Suarna

Co obxectivo de desenvolver accións de promoción e animación no rural para colaborar en fixar poboación e mesmo aumentala, o Grupo de Desenvolvemento Rural Montes e Vales Orientais convocou o pasado ano ás asociacións do seu territorio de actuación. Unha destas foi a Asociación Veciñal Irmandade Naviega, coa que o GDR asinou un convenio co que axudou á posta en marcha do proxecto ‘Ancares, un lugar para crear’, que é unha iniciativa cuxas principais metas foron levar a cabo o primeiro ‘Encontro de Artistas SOS Castelo de Navia’ e poñer en marcha o Parque da Poesía en Navia de Suarna. Este convenio forma parte de Aldeas Vivas, unha das patas do proxecto ‘Montes e Vales Orientais Territorio Rural Intelixente’.

Este primeiro encontro de artistas tivo lugar o pasado 28 de setembro co papel da cultura da rexeneración no rural como tema central. Ata Navia achegáronse pintores, fotógrafos, escritores e relatores chegados desde distintos puntos de Galicia que en primeiro lugar fixeron un traballo de campo percorrendo A Pobra de Navia e buscando a inspiración para as poesías, cadros e fotografías coas que logo se levou a cabo unha exposición. Ademais, houbo un coloquio sobre o papel da cultura na rexeneración do rural, un recital poético e pechouse a xornada coa música do artista Vadim Yuknevich, podendo gozar, ademais, dos produtos da Cociña de Ancares Terras de Burón no Caserío Meiroi.

Outra das metas desta xuntanza era demostrar que Navia pode ser un lugar axeitado para desenvolver temas artísticos, ademais de promover a oferta cultural na zona, o patrimonio material e inmaterial e fomentar o turismo e dinamizar a economía local a través do arte. Neste primeiro encontro participaron os fotógrafos Mercedes Vázquez Saavedra, Xosé Manuel Otero e Xosé Reigosa; os pintores Alfonso Trinidad, Chus Rodríguez, Dolores Guerrero, Ignacio López, Juan José López Martínez ‘Lomarti’, Manolo de Laxo e Miguel Anxo Macía.

Mentres, no coloquio estiveron presentes José Luís Martín Palacín e Fe Álvarez, e a tarde pechouse cunha lectura a cargo de Antón Cando, Armando Requeixo, Beatriz Dourado, Beatriz Pin, Carmen Blanco, Claudio Rodríguez Fer, María Fe González Fernández e Toño Núñez, presidente da AV Irmandade Naviega. 

En canto ao Parque da Poesía, nas próximas semanas vanse estrear os catro primeiros chantos instalados na área recreativa da Pobra e que conteñen sendos poemas escritos por Beatriz Dourado, Eva Méndez Doroxo, Tino de Féliz e Toño Núñez. A intención da AV Irmandade Naviega é que o número de poemas no parque vaia medrando co paso dos anos, ao igual que realizar novos encontros de artistas.

Casa da Torre, ganador do terceiro concurso da Feira do Mel da Montaña Luguesa celebrada en Baleira

Mel Casa da Torre, recoñecido como o mellor mel no terceiro concurso de cata de meles realizado no transcurso da sétima edición da Feira do Mel da Montaña Luguesa celebrada en Baleira

O mel de flores de alta montaña que producen en Casa da Torre fíxose co primeiro premio do terceiro concurso de cata de mel celebrado no transcurso da sétima edición da Feira do Mel da Montaña Luguesa, que se levou a cabo en Baleira baixo a organización do Grupo de Desenvolvemento Rural Montes e Vales Orientais, en colaboración co Concello de Baleira, a Deputación de Lugo e a Xunta de Galicia, entre outros colaboradores.

Casa da Torre foi o mellor mel dunha edición espectacular, xa que se bateron marcas en canto a participación, con 17 aspirantes que producen o seu mel en distintos concellos do territorio. Ademais, a calidade dos mesmos foi excepcional, un extremo que confirmaron as probas de análise nun laboratorio ás que foron sometidas os finalistas. A decisión do xurado foi moi complicada, dado que confirmaron que a elección fora moi axustada debido ao fantástico nivel dos participantes desta edición. En segunda posición rematou o mel de Estornín, que produce Pedro Núñez en Baleira, e o premio ao mellor stand levouno Pico do Mel, de Navia de Suarna, galardón que recolleu Generoso Álvarez en representación do seu fillo Álvaro.

Os produtores vencedores son unha familia de apicultores orixinaria de Dumia, no concello de Cervantes, e contan con máis de 300 colmeas espalladas por distintos puntos deste municipio situado en plenos Ancares. Os irmáns Cedrón, xunto a súa nai, Mari Carmen Gómez, son os encargados de continuar, de xeito semiprofesional, cunha tradición familiar que vén de varias xeracións atrás. Logo de que os seus antepasados recollesen o mel para autoconsumo, eles decidiron dar un paso máis hai uns anos e profesionalizaron o seu traballo aumentando o número de colmeas para así producir excedente e dedicalo á venda, pero sempre mantendo o mesmo mimo e esmero de antano.

O seu mel caracterízase pola súa produción caseira, crúa, 100% pura e natural, sen ningún tipo de engadido ou procesamento e cunha extracción de xeito artesanal e envasada manualmente bote a bote. As especiais condicións nas que traballan as abellas, nun privilexiado entorno de alta montaña, alonxadas de calquera tipo de contaminación e nun espazo declarado Reserva da Biosfera pola Unesco, fai que o seu sabor e calidade sexa excepcional.

As colmeas están situadas en lugares libres de pesticidas, herbicidas, fertilizantes ou calquera tipo de contaminación, as abellas viven entre breixos, castiñeiros, carballos e aproveitan o seu néctar para conseguir un mel denso e concentrado que se recolle entre os meses de abril e setembro de cada ano.

Tan lonxe están as colmeas da contaminación e das vivendas, que en ocasións reciben a visita do oso, atraído seguramente polo cheiro inconfundible do Mel Casa da Torre. Nalgunha ocasión mesmo chegaron a gravalo, unha visita que se fixo moi viral nas redes e que podedes desfrutar neste vídeo.

Navia de Suarna inaugura este sábado un fermoso mural que dará a benvida ao pobo

Novo mural á entrada de Navia Suarna pintado pola artista arxentina Ana Inés Flores e impulsado pola asociación Xuventude do Navia. Esta iniciativa está integrada en Aldeas Vivas, que forma parte do proxecto Montes e Vales Orientais Territorio Intelixente

Navia de Suarna estreará este vindeiro sábado 9 de novembro un novo mural que dará a benvida a todas aquelas persoas que entren no pobo a través da ponte. A inauguración levarase a cabo ás 17.30 horas e a obra correu a cargo da artista arxentina Ana Inés Flores. Esta iniciativa foi promovida pola asociación Xuventude do Navia e está encadrada dentro do programa Aldeas Vivas, que pretende a transformación das aldeas en espazos para a vida, o emprego e a autonomía, e que se engloba dentro do proxecto ‘Montes e Vales Orientais Territorio Intelixente’, que promoven o Grupo de Desenvolvemento Rural Montes e Vales Orientais e a Federación Galega de Municipios e Provincias (Fegamp).

O mural sitúase na entrada principal a Navia de Suarna e a idea de pintalo naceu na asociación Xuventude do Navia, un colectivo cuxa directiva integran sete mozos e mozas deste municipio dos Ancares e que se formou a comezos deste ano logo do bo sabor de boca que lles deixaron unhas xornadas de divulgación sobre patrimonio natural e cultural dos Ancares realizadas en outubro do 2023. “Trouxemos a Navia dous días a varios expertos historiadores, biólogos e zoólogos para dar unhas conferencias e logo fixemos unha ruta por Piornedo para coñecer un pouco a etnografía da zona. Como todo saíu tan ben e quedamos encantados, tanto a xente que veu de fóra como a do concello que foi ás conferencias, pensamos en crear unha asociación porque así sería máis fácil organizarmonos e facer máis actividades”, explica Julia Gegunde, integrante de Xuventude do Navia.

Unha vez creada a asociación, unha das súas primeiras decisións foi o pintado deste mural, que substitúe a un antigo xa moi desgastado. “Está ao entrar no pobo e é o primeiro que se atopa a xente que entra a Navia pola ponte. Era un mural que pintaran os nenos do colexio hai xa case 30 anos e a verdade é que xa estaba nun estado bastante lamentable, así que pensamos que ía ter bastante impacto, ao ser o primeiro que se ve ao chegar a Navia, e decidimos facelo”, sinala Gegunde.

A pintura ten case 30 metros de longo por 1’5 de alto e á hora de decidir quen podería ser a persoa encargada de pintalo, déronse unha serie de coincidencias. “Ana [Inés Flores] vive en Valencia e eu tamén. Somos amigas e un día falando do proxecto resultou que ela quería dar un pequeno cambio á súa vida e dedicarse máis á súa paixón, as artes plásticas. Para iso tiña un proxecto de coller a súa furgoneta e ir pintando por toda España, así que todo cadrou porque ela quería saír de Valencia para pintar e nós tiñamos intención de facer este mural, así que a súa primeira parada foi en Galicia, e máis concretamente en Navia”, rememora a directiva de Xuventude do Navia.

Deste xeito, Ana tiña pensado empezar co pintado no mes de agosto, pero finalmente tivo que retrasar a súa chegada e non puido dar as primeiras pinceladas ata finais do mes de setembro. E en pouco máis de mes e medio rematou o fermoso mural que xa dá a benvida a todos os que entran en Navia: “Foi un traballo un pouco intermitente pola chuvia”. O proceso de realización non incluíu só o puramente artístico, senón que a pintora natural de Arxentina tamén se entrevistou con moitos veciños e veciñas para desenvolver a obra final. “Ana falou cun montón de xente para inspirarse e plasmar todo moi ben. E a maiores tamén lle mandamos fotos antigas dos instrumento que había antes para, por exemplo, fiar a la”, apunta.

Temática

Julia explica que, “seguindo un pouco o que fixemos nas xornadas, no mural quixemos plasmar o que son Os Ancares en xeral. Desde a súa flora, xa que aparece unha xanzá, que é unha planta moi característica da zona, ata a súa fauna, porque hai un urogallo e un oso pardo cantábrico, pasando por cuestión etnográficas propias. Deste xeito aparece un hórreo, xente facendo a mallega ou unha muller fiando la. E logo Ana aportou detalles moi chulos como unha horta con verzas e tamén pintou un par de nenos, co que quixo recordar a historia de Navia e simbolizar que aquí aínda hai nenos, futuro, e por iso forma parte do proxecto Aldeas Vivas”, indica Julia Gegunde.

Desde a asociación cren que o mural está tendo unha grande acollida. “A xente está encantada co mural e tamén con Ana, porque está moi ben que veña unha persoa nova ao pobo que se involucre tanto e que arranxe unha zona que estaba moi deteriorada. A xente acolleu moi ben a Ana e ela adaptouse tamén moi ben a Navia e aos seus veciños”, valora unha Julia que está convencida de que “a boa acollida da xente vainos impulsar a desenvolver máis proxectos para o noso pobo”, conclúe.