Inauguración do Parque da Poesía no marco do V Recital Poético Musical “SOS Castelo do Navia”

O pasado sábado, 7 de xuño de 2025, Navia de Suarna viviu unha das súas xornadas culturais máis especiais coa celebración do V Recital Poético Musical “SOS Castelo do Navia”, que nesta edición serviu de escenario para a inauguración do Parque da Poesía: un espazo público que xa garda nas súas chantos a voz de múltiples autores e autoras que medraron ou chegaron a este recuncho do país a través da palabra.

A mañá comezou cun paseo poético pola vila, durante o que se foron intercalando recitados con pequenas explicacións sobre o patrimonio local: o río, a ponte, as rúas empedradas e, sobre todo, o castelo de Navia, símbolo da identidade e da reivindicación cultural do territorio. Toño Núñez, presidente da Asociación Veciñal Irmandade Naviega, explica que lle outorgan o nome “SOS Castelo do Navia” ao recital para axudar a difundir a problemática existente co Castelo do Navia: “Canto máis soe e máis se fale del, mellor”, indica.

Ao rematar este percorrido, inaugurouse oficialmente o Parque da Poesía, unha iniciativa feita realidade grazas ao apoio do GDR Montes e Vales Orientais, que tamén colaborou na organización do encontro artístico que o acompaña. Cada poeta leu un poema diante dos chantos gravados e houbo actuación musical de “Cantareiras A.C Deiquí”. “Os poemas que se recitaron foron só os que aparecen nos chantos”, incidiu Toño.

Despois dun xantar colectivo, a poesía continuou na Casa Quiñones, un espazo enxebre e máxico onde o tradicional se mestura coa innovación, e onde tamén houbo música, presentacións e versos ao abrente.

Na volta a Navia, a xornada pechouse cun recital final coa participación de Mero, Paloma Suances e Tania Capón do grupo musical A Quenlla, así como doutras voces que fixeron desta edición unha das máis numerosas ata o momento.

Presentado ás familias dos usuarios o proxecto piloto de videoasistencia a maiores no corazón da Montaña

Participantes na xornada de portas abertas celebrada na Escola do Maior da Asociación de Carballido de Servizos Sociais (Acarserso) para presentar o proxecto piloto de videoasistencia para maiores de 65 anos aos familiares destes usuarios

A Escola do Maior da Asociación de Carballido de Servizos Sociais (Acarserso), na Fonsagrada, acolleu este mércores 18 de xuño pola mañá unha ‘Xornada de Portas Abertas no Corazón da Montaña’ que serviu para dar a coñecer o servizo de videoasistencia sociosanitaria para maiores de 65 anos, unha iniciativa que impulsan a Federación Galega de Municipios e Provincias (Fegamp) e o Grupo de Desenvolvemento Rural (GDR) Montes e Vales Orientais. A mesma, que está incluída dentro da plataforma Aldeas Vivas, que forma parte do proxecto global Montes e Vales Orientais Territorio Intelixente, xa se iniciou no último trimestre do pasado ano en Ribeira de Piquín e pouco a pouco foise estendendo con grandes resultados ao resto de concellos do territorio que abrangue o GDR.

Nesta iniciativa son un total de 30 os usuarios dos concellos de Becerreá, A Fonsagrada e Ribeira de Piquín que xa recibiron e traballan cun dispositivo electrónico -unha tablet- logo das sesións de formación que recibiron. A eles uníronselle tamén veciños de Navia de Suarna e A Pontenova, concellos nos que a administración local se encarga de xestionar este servizo. A tablet que recibiron dálles compañía grazas ás distintas ferramentas de estimulación cognitiva que trae incorporadas, xa que poden realizar puzles, pasatempos, xogar ou escoitar música, ao tempo que tamén lles axuda a pedir cita no centro de saúde e a estar en contacto co seu médico.

Na xornada desenvolvida na Escola do Maior de Carballido interviñeron en primeiro lugar representantes dos organismos que impulsan esta iniciativa. Deste xeito, tomaron a palabra o presidente da Asociación Montes e Vales Orientais e alcalde da Fonsagrada, Carlos López; a xerente do GDR Montes e Vales Orientais, Fé Álvarez; María Lamelas, que foi a encargada de presentar o proxecto; e Pedro Penelo, presidente de Acarserso, a asociación que exerceu de anfitrioa.

Posteriormente foi a quenda para Jorge Caleya, de Zwit Proyect, a empresa que puxo en marcha a aplicación de videoasistencia da que xa están desfrutando os usuarios e fixo incluso unha proba en directo con tres deles. Tratouse de José Rico, Celia Gómez e Pedro Méndez, que estiveron acompañados tamén polos outros 12 usuarios desta Escola do Maior de Carballido. Estes tres usuarios, coa axuda de Paola C. Avella, técnica do proxecto, e Mari Carmen Carricajo, traballadora social e directora do Fogar de Día de Ribeira de Piquín, amosaron o avance que xa fixeron nestes meses co uso da tablet e as vantaxes que ten para eles dispoñer desta ferramenta. “Queríamos compartir con todos los familiares el trabajo que estamos realizando con estas personas mayores de 65 años y que vean las cosas positivas que les va a aportar esta iniciativa a sus seres queridos. Para ello les hemos entrega un documento a los familiares con los pasos que hemos ido dando. Que hayamos conseguido este número de usuarios en una zona tan alejada es una muy buena noticia”, señala Paola C. Avella, técnica del proyecto.

Pasos dados

O traballo destes meses incluíu unha primeira fase de preparación, na que foron seleccionados os potenciais usuarios e se recolleron datos sobre eles para asignarlles un nivel de coñecemento (básico, medio, avanzado, sénior,…) en función das súas destrezas informáticas. Logo procedeuse á fase de formación, na que os usuarios se familiarizaron coa tablet e as súas ferramentas a través de sesión presenciais, que eran grupais, e virtuais, que xa eran máis individuais. Así mesmo, no documento que recibiron as familias ían unha serie de consellos útiles para acompañar aos seus parentes neste proceso de coñecemento.

A xornada rematou cun xantar e coa intervención de Román Sánchez , xerente de A Carqueixa, que avanzou outra nova iniciativa que van poñer en marcha con estes usuarios e que consiste en desenvolver unha oferta de servizos a través dunha marketplace (plataforma online). “El del marketplace es un proyecto de movilidad sostenible con productos locales. Vamos a poner en marcha una plataforma en la que los usuarios no podrán comprar en línea, pero si tener acceso y comunicación con los proveedores de la zona para que puedan adquirir productos y servicios existentes en el territorio: cuidados, limpieza, maquinaria, comida, entre otros servicios. La idea es que ellos puedan tener acceso a conocer esos productores cercanos y que estos les puedan acercar estos servicios o bienes”, explica Paola C. Avella.

Navia de Suarna acolleu unha xornada na que se analizou a importancia da muller na conservación da transmisión oral e dos elementos asociados á música tradicional

Mulleres participantes na xornada 'As mulleres e a música: transmisión da tradicional oral' que se celebrou en Navia de Suarna o 31 de maio de 2025 promovido pola Rede de Mulleres do Territorio que impulsa o GDR Montes e Vales Orientais e a FEGAMP

Unha trintena de mulleres participaron este pasado sábado 31 de maio en Navia de Suarna nunha exitosa xornada da Rede de Mulleres do Territorio. Aproveitando que o Día das Letras Galegas deste ano 2025 estivo dedicado ás cantareiras e á poesía popular galega, a cita desta ocasión promovida polo Grupo de Desenvolvemento Rural (GDR) Montes e Vales Orientais tivo como fío argumental a importancia das mulleres da montaña como transmisoras da tradición oral da zona e dos elementos culturais asociados á música tradicional. Foi polo tanto un día cargado de música e no que tamén se falou de como a tradición oral vai pasando de xeración e xeración e, deste xeito, axudando á conservación das variedades dialectais presentes no territorio.

Esta xornada de intercambio e convivencia, totalmente gratuíta, levou por título ‘As mulleres e a música: transmisión da tradición oral’ e celebrouse ao longo de distintos puntos de Navia de Suarna, xa que contou cun roteiro, un faladoiro, dous mercadiños e unha actuación musical. Xuntou a mulleres de distintas asociacións culturais do territorio completando un rico e variado programa entre as 9:30 horas, momento no que se lle deu a benvida ás participantes e se presentou a xornada, e as 6 da tarde, cando se pechou a mesma. Pola mañá tiveron tempo para facer un roteiro con Cristina Álvarez ata a Casa Quiñones, ubicada en Barcia. Neste establecemento hostaleiro, que é tamén un coworking e un coliving, foi onde se desenvolveu un interesante faladoiro dunhas tres horas no que se tratou o papel que desempeñaron as mulleres nos saberes tradicionais e na súa transmisión, entre os que se atopa a música. Na xornada quedou claro que a figura feminina foi unha parte fundamental para que esta tradición oral fose transmitida e os elementos culturais asociados á música chegasen ata a xeración actual.

Ás 14:30 horas tivo lugar unha comida de traballo e a sesión vespertina incluíu dous mercadiños, un deles orientado ao intercambio de sementes e o outro ao intercambio de roupa. Cada participante podía levar as sementes, plantiñas ou enxertos que considerase oportuno e o mesmo acontecía co de roupa, no que había un máximo de 10 prendas por persoa. A xornada pechouse coa actuación da Asociación Cultural de Eiquí, nunha interpretación aberta á participación de todas as mulleres que levasen os seus instrumentos para acompañalas.

Con esta nova actividade levada a cabo o pasado sábado en Navia de Suarna, o GDR Montes e Vales Orientais segue fomentando que a rede de mulleres do territorio tecida nos últimos anos sexa cada vez máis forte e conte con máis protagonistas, ao tempo que serve para continuar dinamizando o rural e, a maiores, axuda a poñer en valor a figura da muller en todos os ámbitos da vida.